ΕΝΙΣΧΥΟΝΤΑΣ ΤΗ ΜΝΗΜΗ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

Τι είναι η εργαζόμενη μνήμη ;

   Ο όρος εργαζόμενη μνήμη αναφέρεται στην ικανότητά μας να συγκρατούμε και να  μπορούμε να χειριζόμαστε με επιτυχία πληροφορίες στο μυαλό μας μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ένα παράδειγμα της καθημερινή μας ζωή είναι π.χ., όταν προσπαθούμε να θυμηθούμε έναν αριθμό τηλεφώνου που μόλις έχουμε βρει σε έναν τηλεφωνικό κατάλογο προκειμένου να σχηματίσουμε τον αριθμό αυτό στο τηλέφωνο λίγα λεπτά αργότερα.

   Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτή η ικανότητα της συγκράτησης πληροφοριών στην εργαζόμενη μνήμη προκειμένου αυτές οι πληροφορίες να αξιοποιηθούν άμεσα, είναι εξαιρετικής σημασίας και μέσα στην σχολική τάξη, καθώς μία περιορισμένη εργαζόμενη μνήμη μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την επίδοση του παιδιού σε διάφορα σχολικά μαθήματα.

 

 

 

Η ικανότητα της εργαζόμενης μνήμης: πόσο μεγάλη είναι η έκταση του «νοητικού χώρου εργασίας» του παιδιού σας;

   Όταν σας δίνουν οδηγίες, μπορείτε να φτάσετε στον προορισμό σας χωρίς να κρατήσετε σημειώσεις;

   Η εργαζόμενη μνήμη, δηλαδή η μνήμη με την οποία συγκρατούμε τις πληροφορίες για να φέρουμε σε πέρας μία δραστηριότητα, χρησιμοποιείται σε ανάλογες δραστηριότητες. Αυτός ο νοητικός χώρος εργασίας αποτελεί το μέρος, στο οποίο διαχειριζόμαστε τις πληροφορίες, εκτελούμε νοερούς υπολογισμούς, ή κάνουμε νέες σκέψεις. Όπως ακριβώς οι υπολογιστές έχουν διαφορετικές δυνατότητες στη μνήμη τους, έτσι και η εργαζόμενη μνήμη διαφέρει από άτομο σε άτομο. Αυτό μπορεί να γίνει ιδιαίτερα αντιληπτό στον τρόπο, με τον οποίο προσπαθούμε να δώσουμε οδηγίες σε διαφορετικά παιδιά.

 

 

« Σε παρακαλώ, δώσε μου το κόκκινο μολύβι, και μετά πάρε την μπλε γόμα και βάλε την στο πράσινο κουτί»

   Για ορισμένα παιδιά η δραστηριότητα αυτή είναι εύκολη, σε αντίθεση με άλλα, που ενώ καταβάλουν προσπάθεια, ξεχνούν τις οδηγίες κατά τη διαδικασία εκτέλεσης της δραστηριότητας. Αυτό έχει επιπτώσεις και στην τάξη. Τα παιδιά με ελλιπή ικανότητα εργαζόμενης μνήμης δείχνουν ότι έχουν ελλειμματική προσοχή. Μερικά από τα συχνά λάθη που κάνουν, είναι η επανάληψη ή η παράλειψη λέξεων, γραμμάτων, αριθμών, ακόμα και παράλειψη ολόκληρων βημάτων. Επειδή αποσυντονίζονται, συχνά εγκαταλείπουν τις δραστηριότητες τους, γεγονός το οποίο δε συμβαίνει επειδή δεν συνεργάζονται ή τεμπελιάζουν. Επιπλέον, το πρόβλημα αυτό μπορεί να κάνει την εμφάνισή του σε διαφορετικούς τομείς. Η αριθμητική αποτελεί έναν από αυτούς τους τομείς, αφού όλοι προσπαθούμε να κάνουμε πράξεις νοερά. Ακόμα, η χαμηλή εργαζόμενη μνήμη ενδέχεται να επηρεάσει και τη γλώσσα.

   Για παράδειγμα, ένα παιδί με χαμηλή ικανότητα εργαζόμενης μνήμης ενδέχεται να αντιμετωπίσει δυσκολίες στη δημιουργία γραπτών προτάσεων. Μέχρι να τελειώσει τον συλλαβισμό των πρώτων λέξεων, θα έχει ξεχάσει αυτό που αρχικά ήθελε να πει. Αντίστοιχα, εμφανίζει δυσκολίες και στην κατανόηση κειμένου: ενώ κάνει μεγάλη προσπάθεια στην αποκωδικοποίηση των λέξεων, συχνά του διαφεύγει η γενική ιδέα του κειμένου.

 

 

Γιατί η εργαζόμενη μνήμη είναι σημαντική για τη μάθηση

στο σχολείο;

 

   Πολλά από τα μαθήματα στα οποία τα παιδιά διδάσκονται στο σχολείο, όπως η

ανάγνωση, η αριθμητική, η φυσική και άλλα, επιβάλλουν σημαντικές διεργασίες

στην εργαζόμενη μνήμη. Τα μαθήματα στο σχολείο συχνά απαιτούν από το παιδί

να συγκρατεί πληροφορίες (για παράδειγμα, μία πρόταση που πρέπει να τη γρά-

ψει), ενώ ταυτόχρονα κάνει κάτι που είναι νοητικά απαιτητικό (να θυμηθεί την ορ-

θογραφία των λέξεων αυτής της πρότασης). Σε τέτοιες δραστηριότητες τα παιδιά

με χαμηλή εργαζόμενη μνήμη δυσκολεύονται πολύ και συχνά δεν καταφέρνουν

να τις ολοκληρώσουν, γιατί έχουν χάσει από τη μνήμη τους τις σημαντικές πλη-

ροφορίες που χρειάζονται για να ολοκληρώσουν αυτές τις δραστηριότητες. Το

αποτέλεσμα είναι ότι αυτά τα παιδιά δεν θα μπορέσουν να μάθουν κάτι από αυτή

τη δραστηριότητα, γιατί δεν θα την ολοκληρώσουν και έτσι θα επιβραδυνθεί η

πρόοδός τους.

   Τα παιδιά με χαμηλή εργαζόμενη μνήμη έχουν, επίσης, δυσκολίες να ακολουθούν

μακροσκελείς οδηγίες, γιατί ξεχνούν την επόμενη οδηγία μέχρι να ολοκληρώσουν

την προηγούμενη. Αποτέλεσμα είναι το παιδί να μη συμμετέχει ομαλά στις σχολι-

κές δραστηριότητες και να μην ακολουθεί τον ρυθμό της τάξης. Συχνά μοιάζει σαν

το παιδί να μην προσέχει, αλλά στην πραγματικότητα έχει ξεχάσει τι είναι αυτό που

του ζήτησαν να κάνει. Αυτό συμβαίνει, γιατί η εργαζόμενη μνήμη είναι απαραίτητη

και για να θυμηθούμε σε ποιο σημείο μιας δραστηριότητας βρισκόμαστε.

Φανταστείτε ένα παιδί με χαμηλή εργαζόμενη μνήμη, όταν πρέπει να γράψει μία

πρόταση που η δασκάλα μόλις του υπαγόρευσε. Το παιδί δεν χρειάζεται μόνο να

συγκρατήσει την πρόταση στην εργαζόμενη μνήμη του για όση ώρα θα τη γράφει,

αλλά πρέπει και να θυμηθεί σε ποιο σημείο της προσπάθειάς του βρίσκεται και να

βρει ποια είναι η επόμενη λέξη. Αυτή είναι μία δραστηριότητα πολύ εύκολη για

έναν ενήλικα, αλλά για ένα παιδί με χαμηλή εργαζόμενη μνήμη αυτό είναι εξαι-

ρετικά δύσκολο και συχνά το βλέπουμε να παραλείπει λέξεις ή γράμματα ή να τις

επαναλαμβάνει, καθώς χάνει την πορεία του σε ένα απαιτητικό έργο.

 

12 τρόποι για να εκπαιδεύσουμε τη μνήμη του παιδιού:

  • Ασκήσεις διαδοχής όπως πχ. Να πουν τους μέρες/μήνες με τη σειρά και αντίστροφα. Να πουν την αλφαβήτα.
  • Να ακούσει μια σειρά αριθμών που τους δίνεται προφορικά και να την επαναλάβει. Καλό είναι να γίνεται κλιμακωτά, πρώτα 3 αριθμοί, έπειτα 4 κτλ. Η άσκηση μπορεί να επαναληφθεί με την αντίστροφη φορά.
  • Να παίξει παιχνίδια μνήμης με κάρτες ή στον υπολογιστή.
  • Να εξασκηθεί εξίσου στην οπτική και ακουστική μνήμη.
  • Να ακούσει προτάσεις που θα πρέπει να απομνημονεύσει και να επαναλάβει. Επίσης με διαβαθμισμένο δείκτη δυσκολίας.
  • Να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με το καθημερινό πρόγραμμα του: Τι έφαγες εχθές; Ποιο ήταν το πρόγραμμα σου;
  • Να δει μια σειρά από φωτογραφίες αντικειμένων για κάποια δευτερόλεπτα και να τις επαναλάβει. Αρχικά να πει Τι είδε και έπειτα να παρατηρήσει πάλι τις εικόνες και να προσπαθήσει να θυμηθεί τη σειρά που εμφανίστηκαν.
  • Να ακούσει μικρά ποιηματάκια που ομοιοκαταληκτούν και να τα επαναλάβει.
  • Να ακούσει τραγούδια και να τα επαναλάβει.
  • Διαβάστε μια παράγραφο που να περιέχει ονόματα, ημερομηνίες, μέρη και ζητήστε να απομνημονεύσει και να επαναλάβει.
  • Ζητήστε να διαβάσει μια παράγραφο που να περιέχει ονόματα, ημερομηνίες, μέρη και ζητήστε να απομνημονεύσει και να επαναλάβει. Η ανάγνωση μπορεί να γίνεται άλλες φορές φωναχτά και άλλες σιωπηλά.
  • Να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τη διαδρομή που έκανε πηγαίνοντας κάπου πχ. Από που πήγε, πως συνέχισε και που έφτασε.

 

Η μνήμη θα μπορούσε να παρομοιωθεί με έναν μυ, που όσο περισσότερο τον εξασκούμε τόσο πιο πολύ δυναμώνει. Όπως οι αθλητές προπονούνται καθημερινά για να διατηρούν το σώμα τους σε καλή φυσική κατάσταση, έτσι και η μνήμη με συστηματική εξάσκηση βελτιώνεται και ενισχύεται η απόδοσή της.

Leave a comment

Make sure you enter all the required information, indicated by an asterisk (*). HTML code is not allowed.