Παιδι και αυτοπεποιθηση

Το ότι ένα παιδί κάποιες φορές αδυνατεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του δεν σημαίνει πως γεννήθηκε έτσι. Μπορεί απλώς να πρόκειται για ένα παιδί πιο ευαίσθητο, που χρειάζεται περισσότερη στήριξη και υποστήριξη, χάδια και αγκαλιές. Ενδεχομένως πάλι να πρόκειται για ένα χαρακτήρα που φοβάται ή μπλοκάρεται εύκολα ή για ένα χαρακτήρα υποχωρητικό. Ίσως πάλι να μη συμβαίνει τίποτα απ’ όλα αυτά, αλλά κάποιο οικογενειακό γεγονός (όπως διαζύγιο, αποχωρισμός ή θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου) να το έχει φοβίσει και να το έχει αποσυντονίσει. Ή ακόμη και να το έχουν μαλώσει πολύ.

Η αυτοπεποίθηση στα παιδιά –όπως άλλωστε και στους ενηλίκους– είναι η συναίσθηση της ικανότητας να ανταποκρίνεται κανείς στις απαιτήσεις της καθημερινότητας, αλλά και η επίγνωση της σημαντικότητάς του ως ιδιαίτερο πρόσωπο. Αν εμείς δεν βοηθήσουμε το παιδί μας να καταλάβει ότι είναι σημαντικό για μας και ικανό να καταφέρει πράγματα, τότε ίσως κλονιστεί ανεπανόρθωτα η αυτοπεποίθησή του.

Πώς αναγνωρίζουμε ένα παιδί με χαμηλή αυτοπεποίθηση

Συνήθως αποφεύγει την ανάληψη ευθυνών από φόβο μήπως αποτύχει.

Έχει δυσκολία στην κοινωνική ένταξη και συχνά αποζητά τη μοναξιά.

Ανησυχεί πολύ μήπως ενοχλεί τους άλλους.

Κοκκινίζει ή αντιδρά αρνητικά στις φιλοφρονήσεις.

Αποφεύγει ακόμη και τις πιο ανώδυνες προκλήσεις.

Εκδηλώνει αναπάντεχες εκρηκτικές συμπεριφορές.

Είναι υποχωρητικό, συνήθως δεν αντιμιλά στους γονείς του και διαπληκτίζεται με τους συνομηλίκους του.

Τι μπορείτε να κάνετε εσείς για το παιδί σας

Επικοινωνήστε μαζί του με ειλικρίνεια και ενδιαφέρον. Δείξτε του πως η κουβέντα μαζί του είναι για εσάς χαρά και όχι αγγαρεία. Εκδηλώστε την αγάπη σας όχι μόνο με λόγια, αλλά και με φιλιά και χάδια.

Δώστε του το καλό παράδειγμα. Ας μην ξεχνάμε πως τα παιδιά είναι μιμητικά όντα και αν διαπιστώσει πως εσείς σέβεστε τον εαυτό σας το ίδιο θα κάνει κι αυτό. Είναι διαφορετικό να σας ακούει να λέτε «πάλι με καπέλωσαν οι άλλοι» και διαφορετικό να πείτε «αυτό δεν θα το επιτρέψω».

Μην προσπαθείτε να του επιβάλλετε τις απόψεις σας, όσο ευγενικά κι αν το κάνετε. Προσπαθήστε να είστε αληθινά δημοκρατικοί και να ακούτε κάθε την άποψή του. Αν εσείς η ίδια του μιλάτε σεβόμενη τις επιθυμίες του, αν δεν του λέτε συστηματικά «όχι» πριν καν το ακούσετε, θα νιώσει ότι το σέβεστε. Και, όπως είναι φυσικό, αν νιώθει έτσι στο σπίτι, τότε τα πράγματα θα είναι πιο εύκολα έξω.

Αποφύγετε τις συγκρίσεις. «Όχι έτσι, βρε παιδί μου, κοίτα τι ωραία που ζωγραφίζει το κοριτσάκι». Μέσω της σύγκρισης όχι μόνο δεν βελτιώνονται οι επιδόσεις του παιδιού, αλλά τσαλακώνεται και η αυτοεκτίμησή του. Στηρίξτε λοιπόν τις προσπάθειές του χωρίς να περιμένετε να ικανοποιήσει τις προσδοκίες σας.

Συγχωρέστε του τα ψέματα. Ως γνωστόν, τα παιδιά δεν λένε ψέματα με τον ίδιο τρόπο που τα λένε οι μεγάλοι. Περισσότερο το κάνουν για να καλλιεργήσουν τη φαντασία τους παρά για να εξαπατήσουν. Αδιαφορήστε για τα ψέματά του και απλώς επιβραβεύστε το όταν λέει την αλήθεια.

Η υπερπροστασία βλάπτει όσο και η κατάχρηση εξουσίας. Πολλές φορές, για να προστατέψετε το «καημένο σας μωράκι», το εγκλωβίζετε στο ρόλο του θύματος. Αποφύγετε τις συνηθισμένες αναφορές του τύπου: «Προσοχή, θα πέσεις, θα βραχείς, θα χτυπήσεις...». Παροτρύνετέ το να ξεπεράσει τον εαυτό του, ακόμα κι αν αυτό είναι δύσκολο, με την προϋπόθεση πάντα ότι θα κάνει πράγματα που επιτρέπονται για την ηλικία του. Αν του στερείτε τις πρωτοβουλίες και κάνετε τα πάντα εσείς, ενθαρρύνετε την παθητικότητά του και το κάνετε ευάλωτο απέναντι στους άλλους σε περίπτωση σύγκρουσης. Μια ελάχιστη αυτονομία και ανεξαρτησία είναι απαραίτητες για να ολοκληρωθεί μέσα σε μια ομάδα και για να μάθει να παίζει με τα άλλα παιδιά.

Ομολογήστε με κάθε ειλικρίνεια πως κάποια από τα πράγματα που το τρομάζουν, τα έχετε ζήσει κι εσείς στο παρελθόν. Τα παιδιά καθησυχάζονται πολύ όταν συνειδητοποιούν πως τα πρόσωπα που θεωρούν σημαντικά (όπως οι γονείς, οι θείοι ή τα αδέρφια) έχουν περάσει ανάλογες δυσκολίες με τις δικές τους.

Ενθαρρύνετε το παιδί να αντιμετωπίζει με χιούμορ ακόμη και τα δυσάρεστα γεγονότα.

Εξηγήστε του πως αν κάποιος μεγάλος θυμώνει μαζί του ή κάποιο παιδί το κοροϊδεύει ή του επιτίθεται αυτό δεν σημαίνει ότι φταίει ή πως είναι κακό παιδί.

Προτρέψτε το να βάζει στόχους, να παίρνει αποφάσεις και να λύνει προβλήματα.

Μάθετέ του να επιμένει, να υπομένει και να αγωνίζεται μέχρι να πετύχει τους στόχους του.

Επιβραβεύστε κάθε μικρή του πρόοδο.

Ενθαρρύνετέ το να εκφράζει ειλικρινά τις προσωπικές του απόψεις και να εξωτερικεύει ξεκάθαρα τα συναισθήματά του.

Βοηθήστε το να αναπτύξει αυτοέλεγχο, να επιλέγει τη συναισθηματική του αντίδραση και να μην αντιδρά παρορμητικά στις προκλήσεις των άλλων.

Μάθετέ του πως αξίζει πολλά, ανεξάρτητα με το πόσο αποδίδει.

Προτρέψτε το να αποδέχεται χωρίς ταραχή τόσο τον έπαινο όσο και την τιμωρία. Με λίγα λόγια, διδάξτε του την ψυχραιμία.

Μάθετέ το να εμπιστεύεται τα κοντινά του πρόσωπα.

Τι μπορείτε να κάνετε παρέα με το παιδί

Αφήστε το να χειριστεί μόνο του τις μικρές διαφωνίες με τους άλλους, αλλά σε περίπτωση που η κατάσταση του προκαλεί μεγάλο πρόβλημα, υποστηρίξτε το. Πρέπει να ξέρει ότι θα είστε πάντα εκεί σε περίπτωση που τα πράγματα δυσκολέψουν.

Δεν τολμά να σηκώσει το χέρι του μπροστά στη δασκάλα; Προσποιηθείτε ότι εσείς είστε η δασκάλα και μιμηθείτε τη σκηνή μπροστά του. Κι αν δεν τα καταφέρνει πάντα, κλείστε ένα ραντεβού με τη δασκάλα για να της αναφέρετε την κατάσταση. Δείξτε στο παιδί σας ξεκάθαρα πώς να υπερασπίζεται τον εαυτό του απέναντι στους συμμαθητές του. Μπορεί να φαίνεται πολύ φοβισμένο όταν, π.χ., κοιτάει τον αντίπαλό του στα μάτια ή όταν έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με αυτόν, ο οποίος έχει τα πόδια ανοιχτά και τα χέρια του στη μέση. Δώστε του συγχαρητήρια αν τα καταφέρει.